លីប៊ីនិងតុលាការក្រុងឡាអេដណ្តើមគ្នាកាត់ទោសកូនប្រុសរបស់លោកកាដាហ្វ៊ី
សាយីហ្វ អាល់អ៊ីស្លាម (Saïf al Islam) កូនប្រុសរបស់លោកកាដាហ្វ៊ី ត្រូវបានអាជ្ញាធរលីប៊ីចាប់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ទី១៩ វិច្ឆិកា ២០១១។ ក្រោយពីបានទទួលដំណឹងអំពីការចាប់ខ្លួននេះ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ដែលមានទីតាំងនៅទីក្រុងឡាអេ បានទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរលីប៊ីបញ្ជូនខ្លួនសាយីហ្វ អាល់អ៊ីស្លាម ទៅកាត់ទោសនៅឡាអេ។ ក៏ប៉ុន្តែ លីប៊ីបានទាមទារកាត់ទោសកូនប្រុសរបស់លោកកាដាហ្វ៊ី នៅក្នុងប្រទេសលីប៊ី។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៤៨
សាយីហ្វ អាល់អ៊ីស្លាម ស្ថិតក្នុងចំណោមជនសង្ស័យទាំង ៣រូប ដែលតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិចេញដីកាចាប់ខ្លួន ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ប្រព្រឹត្តទៅលើបាតុករប្រឆាំងនៅលីប៊ី។ ថ្វីដ្បិតតែលីប៊ីមិនមែនជាសមាជិកអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម (ស្តីពីការបង្កើតតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ) ក៏ប៉ុន្តែ ដំណើរការស៊ើបអង្កេតលើបទឧក្រិដ្ឋរបស់លោកកាដាហ្វ៊ី និងបក្សពួក ត្រូវបានធ្វើឡើង ទៅតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប.។
កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ម្សិលមិញនេះ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋអាជ្ញាតុលាការក្រុងឡាអេបានថ្លែងថា លីប៊ីមានកាតព្វកិច្ចសហការជាមួយតុលាការអន្តរជាតិ ហើយត្រូវតែបញ្ជូនខ្លួន សាយីហ្វ អាល់អ៊ីស្លាម ទៅឲ្យតុលាការក្រុងឡាអេ ទៅតាមការសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប.។ ចំណែកអាជ្ញាធរលីប៊ីវិញ ទាមទារកាត់ទោសកូនប្រុសរបស់លោកកាដាហ្វ៊ី ដោយតុលាការជាតិលីប៊ី។
យោងតាមគោលការណ៍ នៃនីតិព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ (ជាភាសាបារាំង Principe de subsidiarité) ក្នុងករណីមានការប្រជែងគ្នារវាងតុលាការជាតិ និងតុលាការអន្តរជាតិ ទៅលើសំណុំរឿងតែមួយ គេត្រូវទុកអាទិភាពទៅឲ្យតុលាការជាតិជាអ្នកជំនុំជម្រះ។ តុលាការក្រុងឡាអេមានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះ លុះត្រាតែ តុលាការជាតិមិនព្រមជំនុំជម្រះ ឬក៏ទាមទារចង់ជំនុំជម្រះដែរ ប៉ុន្តែ មិនមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការរៀបចំការកាត់ទោសប្រកបដោយលក្ខណៈយុត្តិធម៌។
ដូច្នេះ ជាគោលការណ៍ អំណាចជំនុំជម្រះលើកូនប្រុសរបស់លោកកាដាហ្វ៊ី ត្រូវធ្លាក់ក្នុងដៃតុលាការជាតិលីប៊ី។ ក៏ប៉ុន្តែ តុលាការក្រុងឡាអេនៅតែអាចទាមទារយកសាយីហ្វ អាល់អ៊ីស្លាមមកកាត់ទោសបាន ដោយលើកហេតុផលថា តុលាការលីប៊ីបច្ចុប្បន្នមិនមានលក្ខណៈឯករាជ និងអព្យាក្រឹត ក្នុងការផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ជនជាប់ចោទ។
អស់រយៈពេលរាប់សិបឆ្នាំមកហើយ ដែលលីប៊ីមិនដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធតុលាការប្រកបដោយលក្ខណៈឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត។ ក្រោយពីរបបដឹកនាំរបស់លោកកាដាហ្វ៊ីដួលរលំទៅ ប្រព័ន្ធតុលាការថ្មីក៏នៅមិនទាន់ត្រូវបានគេរៀបចំឡើងត្រឹមត្រូវ។ សូម្បីតែរដ្ឋាភិបាល ក៏លីប៊ីនៅមិនទាន់បង្កើតបានផង។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អាជ្ញាធរលីប៊ីបច្ចុប្បន្ននេះ គឺជាគូសត្រូវរបស់លោកកាដាហ្វ៊ី។ ការកាត់ទោសអ្នកចាញ់ ដោយតុលាការរបស់អ្នកឈ្នះ កម្រនឹងធ្វើឡើងប្រកបដោយយុត្តិធម៌ណាស់។ ការសម្លាប់លោកកាដាហ្វ៊ី ក្រោយការចាប់ខ្លួន ដោយមិនឆ្លងកាត់ការជំនុំជម្រះត្រឹមត្រូវនោះ ក៏រឹតតែធ្វើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិមិនទុកចិត្តលើតុលាការរបស់លីប៊ីថែមទៀត។
ទោះជាយ៉ាងណា តុលាការក្រុងឡាអេមិនបានបដិសេធចោលទាំងស្រុងករណីកាត់ទោសសាយីហ្វ អាល់អ៊ីស្លាម នៅក្នុងប្រទេសលីប៊ីនោះដែរ។ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ម្សិលមិញនេះ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋអាជ្ញារបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានថ្លែងថា ប្រសិនបើអាជ្ញាធរលីប៊ីចង់កាត់ទោសសាយីហ្វ អាល់អ៊ីស្លាម នៅក្នុងប្រទេសលីប៊ី ពួកគេត្រូវតែដាក់សំណើសុំមកតុលាការក្រុងឡាអេឲ្យប្រគល់សមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះទៅតុលាការជាតិវិញ។ ក្នុងករណីនេះ ដំណើរការជំនុំជម្រះដោយតុលាការលីប៊ីត្រូវតែធ្វើឡើងស្របទៅតាមនីតិវិធី និងបទចោទប្រកាន់ ដែលមានចែងក្នុងដីកាចាប់ខ្លួន ចេញដោយតុលាការក្រុងឡាអេ។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះក៏បានឲ្យដឹងផងដែរថា លោក ល្វីស ម៉ូរេណូ អូកាំប៉ូ (Luis Moreno Ocampo) រដ្ឋអាជ្ញាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសលីប៊ី នៅសប្តាហ៍ក្រោយនេះ ដើម្បីជជែកជាមួយមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នលីប៊ី រកដំណោះស្រាយជុំវិញការកាត់ទោស សាយីហ្វ អាល់អ៊ីស្លាម។
បណ្តាប្រទេសលោកខាងលិច ព្រមទាំងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនានា បាននាំគ្នាទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរលីប៊ីសហការជាមួយតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ ក្នុងការកាត់ទោសកូនប្រុសរបស់លោកកាដាហ្វ៊ី៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ