ការបោះឆ្នោតប្រជាមតិដែលអាចបំបែកស៊ូដង់ចេញជាពីរប្រទេស
នៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យនេះ ប្រជាជនស៊ូដង់ដែលរស់នៅផ្នែកខាងត្បូងប្រទេស បានទៅចូលរួមបោះឆ្នោតដើម្បីសម្រេចថា តើពួកគេចង់ស្ថិតនៅក្រោមអំណាចគ្រប់គ្រងរបស់ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្ន ឬចង់បំបែកតំបន់របស់ខ្លួន ភាគខាងត្បូងប្រទេស ឲ្យទៅជាប្រទេសឯករាជ្យថ្មីមួយ។ ការបោះឆ្នោតនេះមានរយៈពេល ៧ថ្ងៃដើម្បីអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជនជិត ៤លាននាក់ដែលបានចុះឈ្មោះ កន្លងមក អាចធ្វើការបោះឆ្នោតបានគ្រប់គ្នា។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ការពន្យល់របស់ឈាង បុប្ផា
ប្រជាជនរស់នៅភាគខាងត្បូងប្រទេសស៊ូដង់បានទន្ទឹងរង់ចាំការបោះឆ្នោតប្រជាមតិលើកនេះ ពីព្រោះវាជាការកំណត់វាសនាអនាគតរបស់ពួកគេ។ សព្វថ្ងៃនេះ កិច្ចការរដ្ឋបាល ការអភិវឌ្ឍន៍ និងក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ស្ថិតនៅភាគខាងជើងទាំងអស់។ ប្រជាជនដែលរស់នៅតំបន់ខាងត្បូងបានទទួលអារម្មណ៍ត្រូវរដ្ឋាភិបាលបោះបង់ចោល ព្រោះគេមិនបានឃើញមានការអភិវឌ្ឍន៍អ្វីជាដុំកំភួន។ ភាគម្យ៉ាងទៀត ផ្នែកខាងជើង គេគោរពសាសនាអ៊ីស្លាម នៅពេលដែលផ្នែកខាងត្បូងប្រជាជនជឿគ្រិស្តសាសនា ឬធ្វើតាមប្រពៃណីចាស់បុរាណរបស់ជនជាតិភាគតិច។
ការគោរពសាសនាខុសគ្នា និងការមិនរវល់អើពើពីថ្នាក់ដឹកនាំនេះ ធ្វើឲ្យប្រជាជនខាងត្បូងស៊ូដង់មានគំនិតចង់រើបម្រះ ដើម្បីក្លាយជាប្រទេសឯករាជ្យពិតប្រាកដ។ ហើយការស្ទង់មតិនៅមុនការបោះឆ្នោតបានបង្ហាញថា មានប្រជាជនខាងត្បូងជាច្រើនដែលចង់ ផ្តាច់ទឹកដីពីក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រធានាធិបតីស៊ូដង់បច្ចុប្បន្ន។ ដូច្នេះ ប្រជាមតិលើកនេះ នឹងអាចធ្វើឲ្យស៊ូដង់ ប្រទេសដ៏ធំជាងគេនៅអាហ្រ្វិក បែកចេញជាពីរ។ ពោលគឺទឹកដីផ្នែកខាងត្បូងស៊ូដង់នឹងអាចក្លាយទៅជារដ្ឋថ្មីមួយទៀតក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិក។
ការបោះឆ្នោតប្រជាមតិនេះ ជាការសន្យារបស់រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងKhartoum ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយដែល ធ្វើជាមួយពួកឧទ្ទាមភាគខាងត្បូង ក្នុងឆ្នាំ ២០០៥។ ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពដែលបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិល លោក Omar El Bechir បានសន្យាថា តំបន់ភាគខាងត្បូង មានរយៈពេល៦ឆ្នាំដើម្បីរៀបចំឲ្យរដ្ឋបាលស្វយ័ត មុននឹងធ្វើការបោះឆ្នោតប្រជាមតិ។
លោក Omar El Bechir បានព្រមានប្រាប់ជាមុន ទៅអ្នកដឹកនាំនៅភាគខាងត្បូងហើយថា ការបែកចេញតំបន់ភាគខាងត្បូងពីក្រោមរដ្ឋបាលរបស់លោក នឹងមិនត្រូវធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រយោជន៍ របស់រដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់ភាគខាងជើង។ ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងថ្នាក់ដឹកនាំខាងត្បូង និងខាងជើង ទីក្រុង Juba របស់តំបន់ភាគខាងត្បូង ត្រូវការបំពង់បង្ហូរប្រេងរបស់រដ្ឋាភិបាលខាងជើងដើម្បីអាចបង្ហូរប្រេងទៅកាន់កំពង់ផែដែរដែលស្ថិតនៅភាគខាងជើងទីក្រុងKhartoum។ ជាថ្នូរមកវិញ រដ្ឋាភិបាលខាងជើងត្រូវបូមយកប្រេងពីភាគខាងត្បូង ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។
តំបន់ខាងត្បូងសំបូរប្រេង ជាងតំបន់ខាងជើង។ ប៉ុន្តែ មេដឹកនាំខាងត្បូងជាអតីតពួកឧទ្ទាមដែលបានតស៊ូប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលខាងជើង បន្តប្រើប្រាស់ថវិកា ដែលបានមកពីការលក់ប្រេង សម្រាប់បំពាក់អាវុធដល់កងទ័ព។ មេដឹកនាំត្រូវការពង្រឹងទ័ពដើម្បីទប់ទល់នឹងការវាយប្រហាររបស់ពួកទ័ពព្រៃបច្ចុប្បន្ន។ មេដឹកនាំខាងត្បូងក៏ធ្លាប់វាយតម្លៃថា ពួកទ័ពព្រៃមានការជួយគាំទ្រពីខាងទាហានរដ្ឋាភិបាលសូដង់នៅភាគខាងជើង។ ដូច្នេះ គេបារម្ភ ថា ដោយសាររឿងដណ្តើមផលប្រយោជន៍ពីប្រេងនឹងអាចធ្វើឲ្យមានសង្រ្គាមស៊ីវិល ផ្ទុះជាថ្មីនៅតំបន់ភាគខាងត្បូង។
នៅតំបន់ខាងត្បូង គេមិនបានឃើញថ្នាក់ដឹកនាំកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ។ គ្មានសាលារៀន គ្មានមន្ទីរពេទ្យគ្រប់គ្រាន់ តំបន់ខាងត្បូងស៊ូដង់ត្រូវគេចាត់ទុកថា ប្រទេសដែលមានប្រជាជនមិនចេះអក្សរច្រើនជាងគេ និងមានប្រជាជនដែលមានសុខភាពទន់ខ្សោយ។ នេះវាផ្ទុយទៅនឹងស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចស៊ូដង់ដែលជាប្រទេសអ្នកមាន និងធំជាងគេនៅទ្វីបអាហ្រ្វិក។ ការមិនចេះអក្សរ របស់ប្រជាជន ធ្វើឲ្យគេបារម្ភថា នឹងធ្វើឲ្យចំនួនអ្នកទៅបោះឆ្នោតមានតិច និងមិនគ្រប់គ្រាន់ដល់៦០ភាគរយដើម្បីអាចផ្តាច់ចេញពីរដ្ឋាភិបាលស៊ូដង់។ សង្រ្គាមស៊ីវិល ភាពល្ងង់ខ្លៅ និងសុខភាពទន់ខ្សោយរបស់ប្រជាជន ទាំងនេះជាឧបសគ្គមិនឲ្យតំបន់ភាគខាងត្បូងអភិវឌ្ឍទៅមុខបាន៕
ការបោះឆ្នោតប្រជាមតិនេះមានរយៈពេល ៧ថ្ងៃ។ មានតែប្រជាជនរស់នៅភាគខាងត្បូង ចាប់ពី អាយុ ១៨ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះដែលអាចទៅបោះឆ្នោតសម្តែងមតិរបស់ខ្លួនបាន។ ប្រជាជនខាងត្បូងដែលបានភៀសខ្លួនទៅរស់នៅភាគខាងជើង ឬនៅក្រៅប្រទេស មានសិទ្ធិចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតដែរ
ក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោតឯណោះវិញ ពួកគេត្រូវជ្រើសរើសរវាងក្រដាសពីរ។ ក្រដាសមួយមានរូបសញ្ញាចាប់ដៃគ្នា មានន័យថា គេចង់ឲ្យស៊ូដង់នៅរួបរួមតែមួយ ឯក្រដាសមួយទៀតមានសញ្ញាបាតដៃលា មានន័យថា ពួកគេចង់ផ្តាច់ចេញពីរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។ តាមច្បាប់ ដើម្បីអាចកាត់ផ្តាច់ទឹកដីពីរដ្ឋាភិបាលបាន ទាល់តែមានសំឡេងគាំទ្រ ចាប់ពី៦០ភាគរយនៃអ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត ទាំងជិតបួនលាននាក់។
ប្រទេសស៊ូដង់ ជាប្រទេសធំជាងគេក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិកមានប្រជាជនរស់នៅជាង ៤៤លាននាក់។ ប៉ុន្តែ ចាប់តាំងពីការធ្វើអាណានិគមរបស់ប្រទេសអង់គ្លេស និងអេហ្ស៊ីប ស៊ូដង់ហាក់ត្រូវបានបែកចេញជាពីរ គឺខាងជើង និងខាងត្បូង។ អង់គ្លេសដែលជាម្ចាស់អាណានិគមបានធ្វើការកិច្ចការតិចតួចនៅតំបន់ភាគខាងត្បូង ដោយយកលេសថា មានឧបសគ្គច្រើនដើម្បីឆ្លងចូលទៅតំបន់ភាគខាងត្បូង។ នយោបាយនេះបានបន្តរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
ប្រជាជននៅភាគខាងជើងមានជីវភាពមានបាន ជាងប្រជាជននៅភាគខាងត្បូង។ សង្រ្គាមសាសនា រវាងទ័ពភាគខាងជើង និងពួកឧទ្ទាមដែលកាន់កាប់ភាគខាងត្បូង មានរយៈពេលជាង ២០ឆ្នាំ និងទើបបញ្ចប់នៅឆ្នាំ ២០០៥។ សង្រ្គាមស៊ីវិលនេះបានសម្លាប់មនុស្សជាង ២លាននាក់ និងធ្វើឲ្យប្រជាជនស៊ូដង់រស់នៅផ្នែកខាងត្បូង ៤លាននាក់រត់ភៀសខ្លួនទៅប្រទេសជិតខាង និងភាគខាងជើង។ តំបន់ភាគខាងត្បូងជាតំបន់សំបូរអណ្តូងប្រេង និងមានព្រៃឈៃត្រូពិក បើប្រៀបធៀបនឹងតំបន់ខាងជើងដែលសំបូរតែវាលខ្សាច់។
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ