ស៊ីរី ជាជង្រុកស្តុកអាវុធគីមីដ៏សំខាន់មួយ និងមានប្រសិទ្ធិភាពនៅក្នុងពិភពលោក
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៥៧
នៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី អ្វីដែលបានធ្វើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិកំពុងព្រួយបារម្ភ និងបញ្ចេញប្រតិកម្មខ្លំាងនោះ គឺការប្រើអាវុធគីមី។ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ និងឲ្យតែមានការផ្ទុះចេញនូវការប្រើអាវុធគីមីម្តងៗ រដ្ឋាភិបាល និងក្រុមប្រឆំាងតែងតែបានទម្លាក់កំហុសដាក់គ្នាទៅវិញ ទៅមក។ តើវត្តមានអាវុធគីមីនៅស៊ីរីបានចាប់កំណើតយ៉ាងដូចម្តេច និងថាតើមានប្រទេសណាខ្លះដែលបានជួយបណ្តុះបណ្តាលស៊ីរីឲ្យចេះផលិតអាវុធគីមី ?
អ្វីៗបានចាប់ផ្តើមដំបូងនៅដើមទសវត្សឆ្នំា ៨០ បន្ទាប់ពីប្រទេសស៊ីរីបានចាញ់សង្គ្រាមជាមួយប្រទេសអ៊ីស្រាអែលចំនួន ៣លើកបន្តបន្ទាប់គ្នា គឺឆ្នំា ១៩៦៧ ១៩៧៣ និងម្តងទៀតក្នុងឆ្នំា ១៩៨២។ គឺចាប់ពីពេលនោះហើយដែលស៊ីរីបានផ្តើមអភិវឌ្ឍកម្មវិធីអាវុធគីមីស្ងាត់ៗដោយលើកយកហេតុផលថា អ៊ីស្រាអែលក៏បានលួចធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍គ្រាប់បែកបរមាណូដែរ។ ទីក្រុងដាម៉ាសបានពន្យល់បកស្រាយថា ខ្លួនមិនអាចបោះបង់ចោលនូវកម្មវិធីអាវុធគីមីរបស់ខ្លួនបានទេ ដរាបណាអ៊ីស្រាអែលនៅតែជាប្រទេសគំរាមកំហែងសន្តិសុខចំពោះខ្លួននោះ។ ស៊ីរីបានចាប់ផ្តើមផលិតអាវុធគីមីដោយខ្លួនឯងក្នុងឆ្នំា ១៩៧១ នៅមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សា និងស្រាវជ្រាវក្នុងទីក្រុងដាម៉ាស។ សព្វថ្ងៃ មជ្ឈមណ្ឌលនេះជាអ្នកគ្រប់គ្រងកម្មវិធីអាវុធគីមីនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរី។
នៅពេលចាប់ផ្តើមផលិតអាវុធគីមីលើកដំបូង ទីក្រុងដាម៉ាសអត់ស្គាល់បច្ចេកវិជ្ជា និងក៏គ្មានចំណេះដឹងផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តអ្វីដើម្បីផលិតអាវុធគីមីឲ្យបានជោគជ័យដែរ។ តែជំនួយពីប្រទេសជិតខាង ក៏ដូចពីសម្ព័ន្ធមិត្តអឺរ៉ុបបានអនុញ្ញាតឲ្យស៊ីរីក្លាយជាប្រទេសដែលអាចផលិតអាវុធគីមីប្រកបដោយគុណភាពខ្ពស់ និងដែលមានបរិមាណស្តុកដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងពិភពលោក។ បទពិសោធន៍ និងសមត្ថភាពនៃការផលិតអាវុធគីមីដែលស៊ីរីមានបច្ចុប្បន្ន គឺបានមកពីជំនួយរបស់អ្នកដទៃតែម្តង។
យោងតាមមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាផ្នែកសន្តិសុខអន្តរជាតិ និងគ្រប់គ្រងគ្រឿងសព្វាវុធឲ្យដឹងថា អេហ្ស៊ីប គឺជាប្រទេសទី១ដែលបានលក់សមាសភាពគមីទៅឲ្យស៊ីរី មុនសង្រ្គាម Kippour ក្នុងឆ្នំា ១៩៧៣។ តែតំាងពីទសវត្សឆ្នំា ៨០ មក ទីក្រុងដាម៉ាសក៏បានផ្តើមអភិវឌ្ឍកម្មវិធីអាវុធគីមីដោយខ្លួនឯង និងទទួលបានការជួយឧបត្ថម្ភពីសហភាពសូវៀត អ៊ីរ៉ង់ ចិន និងប្រទេសកូរ៉េខាងជើង។ ស៊ីរីមានទីតំាងផលិតអាវុធគីមីមិនតិចជាង ៤កន្លែងទេ។ យោងតាមក្រុមហ៊ុន Global Security មានសមាសភាពគីមីភាគច្រើនត្រូវបានស៊ីរីនំាចូលពីប្រទេសអឺរ៉ុប ដូចយ៉ាងហូឡង់ ស្វីស បារំាង អូទ្រីស និងអាល្លឺម៉ង់។ ពីប្រទេសបារំាង ទីក្រុងដាម៉ាសបានទិញផលិតផលថ្នំាពេទ្យមួយចំនួនដែលអាចយកទៅផ្សំធ្វើជាអាវុធគីមីបាន នេះបើយោងតាមក្រុមហ៊ុន Global Security។ ម្យ៉ាងទៀត រដ្ឋាភិបាលស៊ីរីក៏បាននំាចូលនូវផលិតផលគីមីមួយចំនួនដែលអាចប្រើបាននៅក្នុងវិស័យកសិកម្មផង និងផ្សំធ្វើជាអាវុធគីមីគ្រប់ប្រភេទផង។
គឺទើបតែនៅក្រោយឆ្នំា ១៩៨៥ ទេ ដែលការនំាចូលសមាសភាពគីមីមានការលំបាកខ្លំាង ក្រោយពីអង្គការ Australia Group បានផ្តួចផ្តើមគំនិតឲ្យមានការពង្រឹងលើការនំាចេញផលិតផលគីមី។ អង្គការ Australia Group ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយមានការចូលរួមពីប្រទេសចំនួន ៤០ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆំាងនឹងការសាយភាយសារធាតុគីមី ក្រោយពីមានព្រឹត្តិការណ៍ប្រើអាវុធគីមីប្រឆំាងជនជាតិ Kurde ក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់។ តំាងពីពេលនោះមក និងដើម្បីអាចបន្តការអភិវឌ្ឍន៍កម្មវិធីអាវុធគីមីរបស់ខ្លួន ទីក្រុងដាម៉ាសក៏បានងាកទៅរកតែសម្ព័ន្ធមិត្តចាក់ទឹកមិនលិចពីរប្រទេស គឺរុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់។
យោងតាមក្រុមអ្នកឯកទេសយោធា ស៊ីរីច្រើនស្តុកសារធាតុគីមីរបស់ខ្លួនក្រោមទ្រង់ទ្រាយជាវត្ថុរាវនៅក្រោមដីយ៉ាងជ្រៅ និងដោយមានសន្តិសុខយ៉ាងត្រឹមត្រូវនៅតាមមូលដ្ឋានយោធាសំខាន់ៗរបស់ខ្លួន។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ក៏មានការស្តុកទុកនៅក្នុងរូងព្រៃភ្នំដាច់ស្រយាលដែរ។ តាមក្រុមអ្នកឯកទេសយោធាដដែល ស៊ីរីបានយកសារធាតុគីមីទៅដាក់នៅក្នុងក្បាលគ្រាប់មីស៊ីលអន្តរទ្វីប ឬមួយក៏នៅក្នុងក្បាលគ្រាប់កំាភ្លើងត្បាល់ជាដើម។ មានសារធាតុគីមីជាច្រើនប្រភេទដែលស៊ីរីបានផលិត ក្រោមរូបភាពជាឧស្ម័នគីមី តែអ្វីដែលគ្រប់គ្នាបាននិយាយ និងបានឮមកដល់ពេលនេះនោះ គឺការប្រើឧស្ម័នសារ៉ាង « Gaz sarin) ពីសំណាក់ទាហានស៊ីរីវាយប្រហារលើក្រុមប្រឆំាង។ ឧស្ម័នសារ៉ាង គឺជាឧស្ម័នពុលខ្លំាង និងដែលមានប្រតិកម្មផ្ទាល់យ៉ាងសាហាវលើប្រព័ន្ធសរសែប្រសាទរបស់មនុស្ស ក៏ដូចជាសត្វ។
រហូតមកដល់ពេលនេះ គេនៅតែមិនទាន់អាចដឹងបានទេថា តើស៊ីរីមានស្តុកបរមាណអាវុធគីមីប៉ុន្មានតោននោះ ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះទៀត ក៏ក្រុមប្រទេសលោកខាងលិចដែលមានអាមេរិកជាមេខ្លោង ក៏នៅតែមិនទាន់អាចសន្និដ្ឋានថា របបក្រុងដាម៉ាសជាអ្នកប្រើអាវុធគីមីសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្លួន។ តែទីក្រុងដាម៉ាសធ្លាប់បានបញ្ជាក់ម្តងហើយ ម្តងទៀតថា ខ្លួនប្រើអាវុធគីមីតែក្នុងករណីណាដែលមានការឈ្លានពានពីខាងក្រៅតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនបានប្រើដើម្បីសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្លួនឯងទេ។ អ្វីដែលបស្ចិមលោកហ៊ានអះអាងនៅពេលនេះនោះគឺថា ស៊ីរី គឺជាជង្រុកស្តុកអាវុធគីមីមួយដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់នៅក្នុងពិភពលោក។ តែទីក្រុងដាម៉ាសធ្លាប់បានបញ្ជាក់ម្តងហើយ ម្តងទៀតថា ខ្លួនប្រើអាវុធគីមីតែក្នុងករណីណាដែលមានការឈ្លានពានពីខាងក្រៅតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនបានប្រើដើម្បីសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្លួនឯងទេ។
គួររម្លឹកជូនថា ស៊ីរីមិនបានចុះហត្ថលេខាលើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីការហាមប្រើអាវុធគីមីទេ តែបានគំាទ្រការហាមមិនឲ្យប្រើអាវុធប្រល័យលោកនៅតំបន់ដើមបូព៌ា។ ចំណែកប្រទេសអ៊ីស្រាអែលវិញ ទីក្រុងហ៊្សេរុយសាឡិមបានចុះហត្ថលេខាលើអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីការហាមប្រើអាវុធគីមី តែនៅមិនទាន់បានឲ្យសច្ចាប័នទេ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ