ការដួលរលំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ
ការបោសសម្អាតភូមិភាគបូព៌ាបណ្តាលឲ្យមានការបែកបាក់យ៉ាងខ្លាំង ក្នុងចំណោមកងទ័ពខ្មែរក្រហម។ នោះហើយដែលជាចំណុចចាប់ផ្តើម នៃការដួលរលំនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៨:៣៩
នៅក្នុងពេលដែលសង្រ្គាមជាមួយវៀតណាម កំពុងតែឆាបឆេះយ៉ាងសន្ធោសន្ធៅនោះ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យក៏កំពុងតែធ្លាក់ចុះដុនដាបយ៉ាងខ្លាំងដែរ។
ការអនុវត្តនយោបាយឃោរឃៅលើប្រជាជនខ្លួនឯង បណ្តាលឲ្យកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យក្លាយជារបបមួយ ដែលគ្មានការគាំទ្រពីសំណាក់ប្រជាជនទាល់តែសោះ។ លើសពីនេះទៅទៀត កងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅភូមិភាគបូព៌ា ដែលជាខែលការពារទប់ទល់នឹងវៀតណាមនោះ ក៏ត្រូវ ប៉ុល ពត កម្ចាត់ឲ្យខ្ចាត់ខ្ចាយអស់ដែរ។ ខ្លះត្រូវគេយកទៅសម្លាប់។ ខ្លះទៀតបានរត់គេចចេញទៅប្រទេសវៀតណាម រង់ចាំតែឱកាស ដើម្បវាយបកមកលើ ប៉ុល ពត វិញ។
ដើម្បីទប់ទល់ជាមួយនឹងវៀតណាម ជម្រើសរបស់មេដឹកនាំខ្មែរក្រហម គឺស្វះស្វែងរកការគាំទ្រពីសំណាក់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដែលតែងតែអះអាងពីនយោបាយឯករាជ្យ ម្ចាស់ការ មិនពឹងបរទេស ហើយផ្តាច់ខ្លួនចេញពីពិភពខាងក្រៅនោះ ក៏បានចាប់ផ្តើមបើកទ្វារចំហឡើងវិញ ទទួលបរទេសឲ្យចូលមកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា។ ប៉ុល ពត ដែលជាមនុស្សចូលចិត្តរស់នៅក្នុងអាថ៌កំបាំងនោះ ក៏បានសុខចិត្តផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់អ្នកកាសែតមកពីប្រទេសលោកខាងលិច។
ទាក់ទងនឹងនយោបាយក្នុងប្រទេសវិញ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់ប្រជាជនថ្មី (ឬប្រជាជន១៧មេសា) ក៏ហាក់ដូចជាថយចុះវិញបន្តិច។ មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមថែមទាំងបានប្រកាសបើកឲ្យមានសាលាបឋមសិក្សាឡើងវិញទៀតផង។
ចំពោះបញ្ញវន្តខ្មែរ ដែលត្រូវបាន អៀង សារី និង ជួន ប្រាសិទ្ធិ បញ្ឆោតឲ្យចូលមកកម្ពុជា ហើយយកទៅដាក់ក្នុងជំរំលត់ដំនោះ ក៏ពួកមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមយកចិត្តវិញដែរ។ អៀង សារី បានបញ្ជាឲ្យគេរៀបចំបណ្ណាល័យ ដែលមានសៀវភៅសរសេរជាភាសាបរទេស នៅក្នុងជំរំលត់ដំ។ ការងារក្នុងជំរំក៏ត្រូវកាត់បន្ថយ ហើយចំណីអាហារក៏ផ្តល់ឲ្យច្រើនជាងមុន។
នៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៧៨ អៀង សារី បានធ្វើដំណើរចេញទៅទីក្រុងញូវយ៉ក ដើម្បីចូលរួមក្នុងមហាសន្និបាតអ.ស.ប.។ ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនោះ អៀង សារី បានព្យាយាមផ្សព្វផ្សាយអំពីមុខមាត់ថ្មី នៃកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីទាក់ទាញការគាំទ្រពីសំណាក់សហគមន៍អន្តរជាតិ ក្នុងការទប់ទល់នឹងវៀតណាម។
អៀង សារី ថែមទាំងបានអញ្ជើញអគ្គលេខាធិការអ.ស.ប. ឲ្យទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាទៀតផង ដើម្បីត្រួតពិនិត្យមើលស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ ដោយលោកអគ្គលេខាធិការអ.ស.ប. បដិសេធការអញ្ជើញនេះ អៀង សារី ក៏បានងាកទៅអញ្ជើញអ្នកសារព័ត៌មានបរទេសវិញ។
ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងពេលដែលខ្មែរក្រហមចាប់ផ្តើមបើកចំហនយោបាយទៅកាន់សហគមន៍អន្តរជាតិ និងបន្ធូរបន្ថយការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញប្រជាជន ការបោសសម្អាតផ្ទៃក្នុងបក្សមិនត្រូវបានបន្ធូរដៃនោះទេ។ មេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ចាប់តាំងពីលេខា និងកម្មាភិបាលភូមិភាគ រហូតដល់រដ្ឋមន្រ្តី ត្រូវបានចាប់ខ្លួន និងសម្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់។
នៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ អតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមនៅភូមិភាគបូព៌ា ដែលបានរត់ទៅប្រទេសវៀតណាម គេចពីការតាមសម្លាប់ពីសំណាក់ ប៉ុល ពត នោះ បានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅស្រុកស្នួល ខេត្តក្រចេះ ដើម្បីបង្កើតជារណសិរ្សមួយ ដែលមានឈ្មោះថា “រណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា” ដែលមាន លោកហេង សំរិន ជាប្រធាន។ រណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា ដែលបច្ចុប្បន្នបានក្លាយជា “គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា” តែងតែអះអាងថាខ្លួនគឺជាអ្នកស្នងមរតក នៃគណបក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍ខ្មែរ ដែលបានបង្កើតឡើង កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៥១ ក្រោយពីបានបែកចេញពីបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិន។
គួររំឭកថា បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍ខ្មែរនេះ ត្រូវបានប្តូរឈ្មោះទៅជា បក្សពលករកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ១៩៦៣ ក្រោយពេលដែល សាឡុត ស (ហៅ ប៉ុល ពត) បានឡើងកាន់តំណែងជាលេខាបក្ស និងបន្ទាប់មក ប្តូរទៅជា បក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា ដែលជាបក្សកាន់អំណាចក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
គ្រាន់តែបង្កើតឡើងភ្លាម រណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា ក៏ទទួលបាននូវការគាំទ្រភ្លាមៗពីសំណាក់ប្រទេសវៀតណាម ប្រទេសឡាវ និងសហភាពសូវៀត។
នៅថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ កងទ័ពវៀតណាមក៏បានបើកប្រតិបត្តិការវាយលុកលើកងទ័ពខ្មែរក្រហម ដោយយករណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា ធ្វើជាខែល ដើម្បីការពារកុំឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិចោទប្រកាន់ថា ខ្លួនឈ្លានពានកម្ពុជា។ តាមពិត ក្នុងប្រតិបត្តិការវាយលុកលើរបបខ្មែរក្រហម រណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជាមានកងទ័ពតែប្រមាណ ២ម៉ឺននាក់ប៉ុណ្ណោះ ចំណែកឯវៀតណាមវិញ មានកងទ័ពដល់ទៅប្រមាណ១០ ម៉ឺននាក់ ដោយរួមមានទាំងកងរថក្រោះ និងយន្តហោះចម្បាំងផង។ ប្រតិបត្តិការយោធានេះទៀតសោត ត្រូវស្ថិតក្រោមបញ្ជាអគ្គបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកវៀតណាម គឺលោក វ៉ាន់ ទៀន ហ្ស៊ុង (Van Tien Dung)។
កងទ័ពវៀតណាម និងកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា បានដាក់ផែនការវាយលុក ចេញពីចំណុចសំខាន់ពីរ គឺ ទីមួយ ចេញពីខេត្តតៃនិញ ប្រទេសវៀតណាម វាយលុកចូលទៅខេត្តក្រចេះ រួចចាក់ចុះតាមខេត្តកំពង់ចាម តម្រង់ទៅភ្នំពេញ។ ទីពីរ ចេញពីកំពង់ផែ ហា ទៀង ប្រទេសវៀតណាម វាយលុកឆ្ពោះទៅកាន់កំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុ រួចចាក់ចុះតាមខេត្តតាកែវ តម្រង់ទៅជួបនឹងក្រុមទីមួយ នៅភ្នំពេញ។
នៅកន្លែងណា ដែលកងទ័ពវៀតណាម និងកងទ័ពរណសិរ្សវាយលុកទៅដល់ ពួកគេត្រូវបានប្រជាជនកម្ពុជាទទួលអបអរសាទរ ក្នុងឋានៈជាកងទ័ពរំដោះ។ ចំណែកកងទ័ពខ្មែរក្រហមវិញ ត្រូវទទួលបរាជ័យ បាក់ទ័ពរត់ខ្ចាត់ខ្ចាយគ្នាជាបន្តបន្ទាប់។
នៅថ្ងៃទី៣០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ កងទ័ពវៀតណាមមកពីតៃនិញបានវាយចូលកាន់កាប់ខេត្តក្រចេះ។
ថ្ងៃទី២ មករា ១៩៧៩ កងកុម្ម៉ង់ដូវៀតណាមបានវាយឆ្មក់ចូលក្នុងក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងគោលដៅរំដោះសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ពីព្រះបរមរាជវាំង។ ក៏ប៉ុន្តែ បេសកកម្មនេះត្រូវទទួលបរាជ័យ ដោយសារតែពួកខ្មែរក្រហមបានជន្លៀសព្រះអង្គ ចេញពីភ្នំពេញ តាំងពីថ្ងៃទី១ មករាម្ល៉េះ ដោយនាំយកទៅខេត្តបាត់ដំបង និងបន្ទាប់មក ទៅស៊ីសុផុន។
នៅថ្ងៃទី៣ មករា នៅពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមវាយលុកចូលដល់ខេត្តស្ទឹងត្រែង អៀង សារី បានស្នើសុំឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប.បើកកិច្ចប្រជុំជាបន្ទាន់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការឈ្លានពានរបស់វៀតណាម។
មួយថ្ងៃក្រោយមកទៀត ពោលគឺ នៅថ្ងៃទី៤ មករា តំបន់ត្រើយខាងកើតទន្លេមេគង្គទាំងមូល ត្រូវធ្លាក់ក្នុងដៃកងទ័ពវៀតណាម។ នៅថ្ងៃទី៥ មករា កងទ័ពវៀតណាមបានវាយចូលដល់កំពង់ចម្លងអ្នកលឿង ចំណែកមួយក្រុមទៀត ដែលមកពីហាទៀង ក៏បានវាយលុកចូលដល់ខេត្តតាកែវ។
នៅឯស្រុកមេមត់ ខេត្តកំពង់ចាម រណសិរ្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជា បានបើកធ្វើមហាសន្និបាតមួយ ហើយសម្រេចបង្កើតបក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍ខ្មែរឡើងវិញ ដោយមាន លោកប៉ែន សុវណ្ណ ជាអគ្គលេខាបក្ស។
នៅថ្ងៃដដែលនោះ សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមនាំចូលមកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញវិញ ហើយព្រះអង្គត្រូវបានគេនាំទៅជួបជាមួយនឹង ប៉ុល ពត។ នៅក្នុងជំនួបនោះ ប៉ុល ពត បានស្នើសុំឲ្យសម្តេច នរោត្តម សីហនុ ចេញមុខធ្វើជាតំណាងកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលសហគមន៍អន្តរជាតិឲ្យប្រឆាំងនឹងអំពើឈ្លានពានរបស់វៀតណាម។ ព្រះអង្គបានយល់ព្រមនឹងការស្នើសុំនេះ ហើយបានចាកចេញពីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី៦ មករា ឆ្ពោះទៅប្រទេសចិន ហើយបានបើកធ្វើសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយ ដែលមានរយៈពេលដល់ទៅ៦ម៉ោង នៅទីក្រុងប៉េកាំង។ ចេញពីប៉េកាំង ព្រះអង្គបានបន្តដំណើរទៅទីក្រុងញូវយ៉ក ដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់អ.ស.ប. ក្នុងឋានៈជាតំណាងកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
នៅឯប្រទេសកម្ពុជាឯណោះវិញ នៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ កងទ័ពកម្មាភិបាល និងមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមដែលនៅសេសសល់ចុងក្រោយគេ ក៏បានចាកចេញពីភ្នំពេញ តាមរថភ្លើង ឆ្ពោះទៅទិសពាយ័ព្យ។ ប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយមក កងទ័ពវៀតណាម និងកងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជាបានវាយចូលដល់ទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានអាយុ ៣ឆ្នាំ ៨ខែ ២០ថ្ងៃ ក៏បានដួលរលំជាស្ថាពរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ