តុចរចាមិនគួរក្លាយជាជម្រើសចុងក្រោយ!
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៥៤
បន្ទាប់ពីកើតមានអំពើហិង្សារហូតដល់ចាប់ខ្លួនអ្នកតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំង៧នាក់ដាក់ពន្ធនាគារមក គណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាចូលតុចរចាជាថ្មីនៅថ្ងៃអង្គារទី២២កក្កដានេះ។ ការដោះស្រាយបញ្ហានៅលើតុចរចាគឺជារឿងគួរឲ្យសាទរពីព្រោះនេះជាជម្រើសល្អបំផុតសម្រាប់ដោះស្រាយរាល់បញ្ហាដោយសន្តិវិធី។ ប៉ុន្តែ ការចរចាមិនគួរនឹងក្លាយជាជម្រើសចុងក្រោយបន្ទាប់ពីបង្ហូរឈាមគ្នាអស់ចិត្តនោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ តុចរចាគួរតែជាជម្រើសដំបូងដើម្បីបញ្ចៀសការបង្ហូរឈាម។ ប៉ុន្តែ នៅកម្ពុជា កិច្ចចរចាច្រើនតែត្រូវបានប្រើបន្ទាប់ពីការប្រយុទ្ធគ្នាអស់ចិត្ត។ តើហេតុអ្វីបានជាដូច្នេះ?
ទីបំផុតទៅ ជំនួបកំពូលរវាងគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរបានកើតឡើងសារជាថ្មី។ ជំនួបនេះបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីអំពើហិង្សាមួយឈុតទៀតកាលពីថ្ងៃទី១៥កក្កដាដែលឈានរហូតដល់ការចាប់ខ្លួនតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតបក្សប្រឆាំង៧នាក់ដាក់ពន្ធនាគារ និងបន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី វិលត្រឡប់មកពីបរទេសវិញ។
ប្រសិនបើគេពិនិត្យទៅលើសេចក្តីប្រកាសរួមរវាងគណបក្សទាំងពីរ កិច្ចចរចាកំពូលនេះនឹងធ្វើឡើងក្រោមស្មារតីផ្សះផ្សារ បង្រួបបង្រួមជាតិ និងដោយឈរលើឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិនិងប្រជាជន។ ជាពិសេសជំនួបកំពូលលើកនេះធ្វើឡើងដោយឈរលើមូលដ្ឋានដែលបានព្រមព្រៀងគ្នាក្នុងកិច្ចចរចាតាមទូរស័ព្ទរវាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី៩មេសា។ កិច្ចចរចាថ្ងៃទី៩មេសាបានសម្រេចលទ្ធផលពី៨០ទៅ៩០ភាគរយហើយ។ នេះបើយោងតាមការអះអាងរបស់ភាគីចរចាទាំងពីរ។
ដូច្នេះ ប្រសិនបើជំនួបកំពូលលើកនេះឈរលើការផ្សះផ្សារជាតិ និងឧត្តមប្រយោជន៍របស់ជាតិនិងប្រជាជនមែននោះ កិច្ចព្រមព្រៀងឈានទៅបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយច្បាស់ជានឹងអាចរកឃើញជាក់ជាមិនខាន។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើបញ្ហានៅបន្តជាប់គាំងតទៅទៀត អ្នកនយោបាយទំនងជាមិនបានបំពេញតាមគោលការណ៍ដូចដែលខ្លួនបានលើកឡើងនោះឡើយ។
យ៉ាងណាក៏ដោយចុះ លទ្ធផលយ៉ាងណាជារឿងមួយ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលគេមិនអាចមើលរំលងបាននោះគឺ នៅកម្ពុជា តុចរចាច្រើនតែត្រូវគេប្រើប្រាស់ជាជម្រើសចុងក្រោយទៅវិញគឺមិនមែនជាជម្រើសដំបូងនោះឡើយ។ ជាទូទៅ នៅពេលមានវិបត្តិនយោបាយ ជាពិសេសវិបត្តិក្រោយការបោះឆ្នោត គណបក្សដែលជាគូបដិបក្ខច្រើនតែប្រើសាច់ដុំដាក់គ្នាសិន។ នៅពេលដែលការដំឡើងសាច់ដុំឈានដល់អំពើហិង្សារហូតដល់បណ្តាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់និងរបួសទើបពួកគេងាកទៅរកតុចរចា។ ទម្លាប់បែបនេះបានកើតឡើងតាំងពីក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ១៩៩៣ ជារៀងរហូតមក។
ម្យ៉ាងទៀត ក្នុងកិច្ចចរចាទៀតសោត អ្នកនយោបាយច្រើនតែឈរលើផលប្រយោជន៍បក្សនយោបាយជាធំ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាកិច្ចចរចាមិនងាយទទួលបានលទ្ធផលភ្លាមៗទេ។ វិបត្តិនយោបាយត្រូវអូសបន្លាយរាប់ឆ្នាំនិងត្រូវឆ្លងកាត់ព្រឹត្តិការណ៍ហិង្សាធំៗជាច្រើនទើបអាចរកទីបញ្ចប់ឃើញ។ ជាច្រើនឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជម្លោះនយោបាយនៅកម្ពុជាច្រើនតែបញ្ចប់ទៅដោយរបៀបពីរយ៉ាង៖ ទី១គឺ បញ្ចប់នៅលើតុចរចាបន្ទាប់ពីបានព្រមព្រៀងគ្នាបែងចែកអំណាចទៅតាមសមាមាត្រនៃសំឡេងឆ្នោត។
ជាក់ស្តែង ដំណោះស្រាយនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ឆ្នាំ ១៩៩៨ និងឆ្នាំ ២០០៣ ជាដើម។ និងទី២គឺ បញ្ចប់ដោយកម្លាំងបាយដូចជាព្រឹត្តិការណ៍ ៥និង៦ កក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩៧ ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង។
ជាការពិតណាស់ ទម្លាប់ប្រើកម្លាំងបាយនិងការចំណាយជីវិតមនុស្សសម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយគួរតែក្លាយជាអតីតកាលទៅហើយសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាដែលឆ្លងកាត់សង្គ្រាមជាច្រើនទសវត្សរ៍។ ជាពិសេស របត់ប្រជាធិបតេយ្យរយៈពេល២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គួរតែជាពេលវេលាសមស្របដែលអ្នកនយោបាយត្រូវផ្តល់តម្លៃដល់ដំណោះស្រាយនយោបាយនៅលើតុចរចាជាអាទិភាព។ ប៉ុន្តែ កន្លងទៅនេះ ការចរចាច្រើនតែជាប់គាំងមិនអាចទៅមុខរួចក្រោមមូលហេតុច្រើនយ៉ាងក្នុងនោះមានមូលហេតុសំខាន់ពីរដែលលេចធ្លោជាងគេ៖
ទី១ មកពីអ្នកនយោបាយហាក់នៅខ្វះបទពិសោធក្នុងការចរចាពោលគឺពួកគេមិនសូវពូកែសម្របសម្រួលគ្នាប៉ុន្មានឡើយ ប៉ុន្តែ បែរជាចូលចិត្តប្រើយុទ្ធសាស្ត្រ«វាយផងចរចាផង» ដើម្បីយកប្រៀបទៅលើគូបដិបក្ខទៅវិញ។ និងទី២ គឺមកពីពួកគេចាត់ទុកផលប្រយោជន៍គណបក្សរបស់ខ្លួនធំជាងប្រយោជន៍ជាតិ។ ជាទូទៅទាល់តែមានអន្តរាគមន៍ពីភាគីទី៣ដែលជាអ្នកមានឥទ្ធិពលទើបអាចរកដំណោះស្រាយបាន។ ប្រសិនបើមិនដូច្នោះទេ ក៏ពួកគេត្រូវរង់ចាំទាល់តែអស់ខ្យល់រៀងខ្លួនទើបព្រមចូលតុចរចា។
ដូច្នេះ គួរតែដល់ពេលហើយដែលអ្នកនយោបាយបង្ហាញភាពចាស់ទុំឲ្យបានច្រើនទាក់ទងនឹងការចរចាដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយ។ នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ តុចរចាត្រូវគេចាត់ទុកជាទីលានតែមួយគត់សម្រាប់ដោះស្រាយរាល់បញ្ហា។ បើទោះជាមានភាពតានតឹងដោយចៀសមិនរួច ក៏គេមិនគួរបណ្តោយទុកឲ្យកើតមានអំពើហិង្សាបង្ហូរឈាមនោះដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ