សេចក្តីសន្និដ្ឋានទៅលើភូមិសាស្ត្រនយោបាយអាស៊ីអាគ្នេយ៍
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:១៨
ថ្ងៃនេះ ហ្សង់-ហ្វ្រង់ស័រ តាន់ សូមធ្វើការសន្និដ្ឋាន បិទបញ្ចប់ការសិក្សាទៅលើភូមិសាស្ត្រនយោបាយរបស់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ និយាយរួម អាស៊ីអាគ្នេយ៍បានឈានជើងចេញរួចពីភាពប្រេះឆារ និងដើរមកដល់គោលដៅឯកភាពក្រោមដំបូលតែមួយរបស់អាស៊ាន នៅទីបំផុត។ ប៉ុន្តែ នេះមិនមែនបានន័យថា ភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍នឹងច្បាស់ជាមានអនាគតភ្លឺស្វាងនោះទេ។
នៅក្នុងទសវត្សរ៍ទី៥០ សេដ្ឋវិទូមួយចំនួនបានអះអាងថា អាស៊ីអាគ្នេយ៍នឹងមិនអាចឈានជើងចេញរួចពីភាពក្រីក្របានទេ។ ៦០ប្លាយឆ្នាំក្រោយមក ភូមិភាគមួយនេះកំពុងស្គាល់សន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងក្លា ប្រមូលផ្តុំទៅដោយនាគសេដ្ឋកិច្ចដូចជាសិង្ហបុរី និងពួកខ្លាសេដ្ឋកិច្ច រួមមានជាអាទិ៍ ម៉ាឡេស៊ី ថៃ ហ្វីលីពីន ឥណ្ឌូណេស៊ី ព្រមទាំងបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ដូចជាវៀតណាម ភូមា កម្ពុជា និងឡាវ។
ប៉ុន្តែ គេគួរទទួលស្គាល់ថា អាស៊ីអាគ្នេយ៍សម័យចន្លោះទសវត្សរ៍ទី៥០និងចុងទសវត្សរ៍ទី៨០ គឺពិតជាតំបន់មួយដែលមិនអំណោយផលសោះឡើយសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ ដ្បិតវាជាសមរភូមិក្តៅគគុកជាងគេមួយនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ ដូចមានសង្គ្រាមនៅឥណ្ឌូចិនក្នុងទសវត្សរ៍ទី៦០ ៧០និង៨០ ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងស្រាប់។
គឺនៅក្នុងបរិបទបាក់បែកប្រេះឆារគ្នាខ្លាំងក្នុងទសវត្សរ៍ទី៦០នោះហើយដែលសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅកាត់ថាអាស៊ានត្រូវបានបង្កើតឡើង។ តាមការពិតអាស៊ានត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយគ្មានការគាំទ្របន្តិចសោះឡើយពីសំណាក់អង្គការសហប្រជាជាតិនិងពីសំណាក់មហាអំណាចដែលកាលសម័យនោះកំពុងជាប់ដៃកកូរកកាយឥណ្ឌូចិន និងកំពុងប្រជែងឥទ្ធិពលមនោគមវិជ្ជារវាងគ្នា នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូល។
និយាយរួម គ្មានអ្នកណាមានជំនឿទៅលើអនាគតអាស៊ានទេ កាលសម័យនោះ។ ម្យ៉ាងគឺមកពីបណ្តាប្រទេសស្ថាបនិក ថៃ ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី ហ្វីលីពីន និងឥណ្ឌូណេស៊ីកាលណោះ សុទ្ធតែមានជម្លោះទឹកដីនឹងគ្នា ។ ម្យ៉ាងទៀត កុំថាឡើយកាលសម័យទសវត្សរ៍ទី៦០ សូម្បីតែសព្វថ្ងៃហ្នឹង ក៏បណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅតែមានលក្ខណៈខុសគ្នាច្រើននិងដូចគ្នាតិច ប្រើភាសាខុសៗគ្នា មានសាសនា វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណីមិនដូចគ្នា។ ភាពមិនដូចគ្នាក៏មានដែរ នៅលើវិស័យរបបនយោបាយ និងកម្រិតនៃការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច ហើយនេះមិនទាន់និយាយដល់លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រផង។ អាស៊ីអាគ្នេយ៍មិនមែនជាទ្វីប មិនមែនជាឧបទ្វីប តែជាភូមិភាគនៃពិភពពីរខុសគ្នាពិភពឥណ្ឌូចិនដែលជាដីគោក និងពិភពម៉ាឡេដែលជាដីកោះ។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ បន្តិចម្តងៗ និងជាពិសេស ក្រោយពីសង្គ្រាមត្រជាក់បានរលត់រលាយបាត់នៅដើមទសវត្សរ៍ទី៩០ អាស៊ានដ៏តូចច្រម៉ក់និងដែលគ្មានអ្នកណាឱ្យតម្លៃចាប់ផ្តើមរីកធំ មានទឹកមាត់ប្រៃ រហូតដល់ក្លាយជាអង្គការតំបន់មួយដែលគ្មានមហាអំណាចណាមួយអាចមើលរំលងបានទេក្នុងគ្រានេះ ដូចមានជំនួបកំពូលប្រចាំឆ្នាំដ៍អធិកអធមរបស់អង្គការមួយនេះបូករួមនិងជំនួបកំពូលពាក់ព័ន្ធដទៃផ្សេងជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងស្រាប់។
ប៉ុន្តែ ទន្ទឹមនេះ នៅពេលដែលបណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានចាកចេញរួចពីភាពប្រេះឆានិងបានបង្រួបបង្រួមគ្នាដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចក្រោមដំបូលតែមួយរបស់អាស៊ាន ស្រាប់តែអង្គការតំបន់មួយនេះហាក់ដូចជាដើរមកដល់របត់មួយប្រកបទៅដោយគ្រោះថ្នាក់ ដោយហេតុតែត្រូវប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាស្មុគស្មាញមួយចំនួន។
ក្នុងចំណោមបញ្ហាទាំងនោះ មានជាពិសេសទំនាស់នៃការដណ្តើមគ្នាក្តោបក្តាប់ទីប្រជុំកោះParacel និងSpratly នៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងបណ្តាប្រទេសអាស៊ានមួយក្រុម និងរវាងបណ្តាប្រទេសអាស៊ានទាំងនេះនិងមហាយក្សចិន។
ត្រង់នេះ មហិច្ចតាកាន់តែធំនិងការស្រេកឃ្លានទឹកដីកាន់តែច្បាស់របស់ចិននៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងបាននិងកំពុងបន្តបណ្តាលឱ្យភាពតានតឹងកើតឡើងជារឿយៗ នៅក្នុងជំនួបកំពូលអាស៊ាន និងនៅក្នុងជំនួបកំពូលអាស៊ីបូព៌ា។ ការមើលមុខគ្នាមិនចំ កើតឡើងជាពិសេសរវាងចិន វៀតណាមនិងហ្វីលីពីន។
ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៅទៀត គឺស្ថានភាពទូទៅនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍សព្វថ្ងៃ។ ពិតមែនតែសង្គ្រាមត្រជាក់បានរលត់រលាយបាត់ទៅអស់រយៈពេលជាង២០ឆ្នាំកន្លងមកហើយក្តី ក៏ចម្បាំងត្រជាក់មួយហាក់ដូចជាកំពុងផ្តើមកើតឡើងសារជាថ្មីនៅក្នុងភូមិភាគនេះ រវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិន។
បញ្ហានៅក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងបណ្តាប្រទេសសមាជិកអាស៊ាននិងចិន ជាឱកាសមួយដ៏ល្អសម្រាប់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក្នុងការលូកដៃចូលមកក្នុងអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ គឺនៅក្នុងបរិបទបែបនេះហើយដែលតាំងពីឆ្នាំ២០០៩មក អាមេរិកនិងអាស៊ានបានបើកដៃរកគ្នា តាមរយៈជំនួបកំពូលអាស៊ាន-អាមេរិកមួយឆ្នាំម្តងតាំងពីឆ្នាំ២០០៩មក ហើយនៅឆ្នាំ២០១១ អាមេរិកក៏ដូចរុស្ស៊ីដែរបានក្លាយជាសមាជិកផ្លូវការនៃជំនួបកំពូលអាស៊ីបូព៌ា។
ដោយឡែក ពីពេលនេះតទៅ បណ្តាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំង១០ត្រូវប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាស្មុគស្មាញដែលហូរចេញពីអភិក្រមនៃការធ្វើឱ្យសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍អាស៊ានក្លាយជាសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន នាដំណាច់ឆ្នាំ២០១៥ខាងមុខ។ បានន័យថា វាគឺជាការធ្វើសមាហរ័ណកម្មទាំងស្រុងមួយ ដែលមិនត្រឹមតែមានចរាចរណ៍ទំនិញដោយសេរីប៉ុណ្ណោះទេ តែក៏នឹងត្រូវមានដែរចរាចរណ៍មូលធននិងចរាចរណ៍ប្រជាជនដោយសេរី នៅក្នុងលំហដែនដីនៃអាស៊ានទាំងមូល។
ការបង្កើតសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននាពេលខាងមុខនេះ មិនមែនជាការងាយស្រួលទេ ប៉ុន្តែជាគោលដៅមួយចាំបាច់។ ពីព្រោះ ពេលចេញជារូបរាង និងពេលមានដំណើរការរលូនល្អហើយ នៅពេលនោះអាស៊ីអាគ្នេយ៍ នឹងក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី៩នៅក្នុងពិភពលោក ក្លាយទៅជាទីផ្សារមួយដ៏ធំដែលមានប្រជាជនរហូតដល់ទៅជិត៦០០លាននាក់់។ ប៉ុន្តែ ដើម្បីសម្រេចបានជោគជ័យនៃការធ្វើសមាហរ័ណកម្មទាំងស្រុង វាទាល់តែពលរដ្ឋ ថ្នាក់ដឹកនាំនិងអ្នកនយោបាយជាទូទៅនៃប្រទេសសមាជិកអាស៊ាននីមួយៗ ចេះសម្លឹងមើលឆ្ងាយ ឆ្ងាយហួសពីព្រំដែនរបស់ប្រទេសខ្លួន និងឆ្ងាយហួសពីចក្ខុនិមិត្តជាតិនិយមឬជាតិនិយមជ្រុល ដើម្បីឱបក្រសោបយកព្រំដែននិងផលប្រយោជន៍តំបន់។
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ